پیامد های رشد جمعیت
رشد جمعیت یکی از عوامل عمده موثر در زندگی فردی- اجتماعی می باشد. یکی از مشکلات عمده درکشورمان افزایش جمعیت است. متأسفانه سیاسی و ضد دین انگاشتن سیاستهای کنترل جمعیت توسط مدعیان دین داری در حکومت پهلوی و سیاستهای غلط دولت و مسئولین در اوایل انقلاب اسلامی به افزایش روز افزون جمعیت کشورمان منتهی شد.
یکی از نگرانی های عمده این افزایش فزاینده، تحلیل رفتن روز افزون منابع کشور می باشد. رشد جمعیت می تواند موجب ایجاد و تشدید مشکلات مختلف اجتماعی- اقتصادی و سیاسی شود. مهم ترین این مشکلات عبارتند از :
افزایش فقر
با افزایش جمعیت در کشورمان روز به روز فقر گسترش پیدا کرد بطوری که براساس آمارهای ارائه شده در سال 86 بیش از 9 میلیون نفر از مردم کشورمان در فقر مطلق و شدید به سر می برند. فقر در زنجیره‌ای قراردارد که تمامی عوامل، همدیگر را تقویت می کنند. یعنی فقر، فقدان آموزش و پرورش، تغذیه نامناسب، پایین بودن سطح بهداشت، افزایش بیماریهای جسمانی- روانی و ...
رشد شهر نشینی
افزایش جمعیت در روستاها و شهرها موجب شد که مردم برای یافتن کار، کسب ثروت، شرایط زندگی مطلوب، امکانات آموزشی مهاجرت کنند. پیامدهای شرایط پیش آمده موجب افزایش آسیبهای اجتماعی، حاشیه نشینی و در نتیجه مشکلات بهداشتی- اقتصادی وامنیتی شد.
مشکلات بهداشتی
افزایش جمعیت خانواده ها موجب اختصاص ناکافی منابع به هر فرد می شود. تراکم جمعیت در یک خانواده سبب افزایش تنش بین فردی، افزایش بیماریهای منطقه از راه هوا و مدفوعی دهانی می شود. به علت کم بودن فاصله بین زایمان ها، سلامت کودک و مادر به مخاطره می افتد. همچنین افزایش جمعیت بر بهداشت محیط نیز اثراتی سوء مثل – افزایش آلودگی هوا، عدم رعایت بهداشت فردی و عمومی دارد.
خدمات بهداشتی درمانی ناکافی
به دلیل افزایش جمعیت تقاضا برای دریافت خدمات بهداشتی- درمانی بالا رفته است. متأسفانه ناکافی بودن مراکز بهداشتی درمانی ، کمبود پزشک و کادر بهداشتی- درمانی، امکان تشخیص به موقع و درمان مناسب را برای مردم از بین می برد. تراکم کار، کیفیت ارائه خدمات را پایین آورده و در نهایت سطح بهداشت و سلامت جامعه کاهش یافته است.
مشکلات آموزشی
با افزایش جمعیت هزینه های آموزشی جامعه نیز افزایش می یابد، در نتیجه کیفیت وضعیت آموزشی با هزینه های محدود موجود، کاهش پیدا می کند. در چنین شرایطی به دلیل ارتباط مستقیم رفتارهای بهداشتی با آموزش و سطح تحصیلات، سطح بهداشت جامعه نیز تنزل می‌نماید. به دلیل نبود امکانات آموزشی هزاران نفر از کودکان در کشورمان هر سال از تحصیل باز می مانند.
افزایش بیکاری
افزایش جمعیت بدون برنامه ریزی باعث افزایش افراد بیکار می شود. امروزه میلیونها نفر از جوانان کشورمان به دلیل بیکاری روزهای دشورای را سپری می کنند. افزایش آسیب های روانی اجتماعی برآیند چنین شرایطی است. رشد سریع جمعیت درکشورمان درمقایسه با رشد اقتصادی پایین باعث تشدید مسئله بیکاری شد.
ضعف توسعه اقتصادی
افزایش جمعیت باعث می شود به ازای هر کارگر، سرمایه گذاری کمتری انجام شود که بر رشد اقتصادی جامعه، تأثیر منفی دارد. از سویی به ازای هر درصدی افزایش در جمعیت باید تولید ناخالص ملی به تعدادی بیش از آن درصد افزایش یابد تا در آمد سرانه مردم جامعه ثابت بماند. چنین شرایطی در کشورمان متأسفانه محقق نشده است.
کمبود مسکن
در نتیجه رشد جمعیت تقاضای روز افزون برای مسکن، قیمت زمین، چوب، سلیمان و سوخت به اندازه‌ای بالارفته که از توان مالی اکثریت مردم کشورمان خارج شده است . بی خانمانی امروزه برآیند اینگونه شرایط حاکم بر زندگی مردم می باشد. افزایش سرسام آور قیمت مسکن در سال 86 در بسیاری از شهرهای کشورمان آسیب پذیری خانواده ها را به دنبال داشته است. ناتوانی مسئولین در تأمین مسکن و ضعف برنامه ریزی در سطح کلان با افزایش حاشیه نشینی و زاغه نشینی خود را نشان می دهد.
امنیت غذایی
هیچ یک از منابع عمده توسعه محصولات کشاورزی (زمین- آب، انرژی، کود) به وفور یافت نمی‌شود. این مشکل کشورمان را که جمعیت آن به 70 میلیون نفر رسیده وتقاضا برای غذا به سرعت افزایش داشته است بیشتر تحت تأثیر قرارداده است.
مشکلات مربوط به آزادیهای فردی
به موازت رشد جمعیت و نیاز بیشتر به فضا ومنابع به قوانین و مقررات بیشتری برای هدایت افراد در استفاده بهینه از منابع مورد نیاز است متأسفانه قوانین موجود پاسخگوی نیاز امروز جامعه مان نمی باشد چنین شرایطی به افزایش چالش بین مسئولین و مردم منتهی شده است.
نابودی محیط زیست
با رشد جمعیت از میان رفتن محیط زیست افزایش یافته است . انسان ها باعث آلودگی جو کره زمین از جمله ایجاد مشکلاتی مانند باران اسیدی، گرمایش جهانی و از بین رفتن لایه اوزون، آلوده کردن منابع آب شیرین، از بین بردن صخره های مرجانی، کاستن آبزیان اقیانوس ها، آلوده کردن خاک به وسیله پساب های سمی، فرسایش خاک و جنگل زدایی و بیابان زدایی شده‌اند.
افزایش جمعیت موجب افزایش انرژی و منابع طبیعی رهاشدن آلاینده های گوناگون در محیط زیست شده است. در چنین شرایطی میزان زباله و فصولات جامد تولیدشده و ضایعات حاصل از آن روز به روز افزایش یافته است. نابودی محیط زیست در سالهای اخیر فاجعه ای بی سابقه در طول تاریخ کشورمان می باشد.
مشکلات زیر ساختی جامعه
محیطی سالم و ایمن به ساختارهایی نیازدارد که تأمین کننده آب آشامیدنی، تصفیه فاضلاب واداره ضایعات باشد، و اقتصادی در حال رشد نیازمند ساختارهای مناسب ارتباطی و حمل و نقل است. کشورمان با رشد جمعیت بالا، نه تنها قادر نخواهد بود ساختارهای مورد نیاز جدید را ایجاد کند بلکه نگهداری بهینه آنچه که موجود است نیز برایشان بسیار مشکل است. کشته شدن سالانه بیش از 27 هزار نفر از مردم کشورمان در تصادفات جاده‌ای نشاندهنده ناتوانی دولت و مسئولین در حل مشکلات ساختاری می باشد.
از آنجایی که افزایش جمعیت در دهه های اخیر در بین خانواده هایی با موقعیت اجتماعی و اقتصادی پایین بیشتر بوده، چنین شرایطی موجب آسیب پذیری اعضا خانواده و از سویی افزایش آسیب های اجتماعی را بدنبال داشته است. افزایش کودکان خیابانی ، بی خانمانی، تکدی گری، دخترانی که اقدام به ترک خانه (فرار از خانه) می کنند، و دهها آسیب دیگر محصول بی مسئولیتی و ناآگاهی نسبت به اصول کنترل باروری می باشد. از سویی حضور اتباع بیگانه موجب افزایش جمعیت و گسترش آسیبهای اجتماعی در کشورمان شده است. در سالهای اخیر علاوه بر حضور افاغنه و پاکستانی ها به دلیل ناامنی در کشور عراق تعداد زیادی از مردم شهرهای آن کشور به استانهای مجاور و شهرهای به اصطلاح مذهبی مهاجرت کرده‌اند. حضوراین مهاجران به دلیل تفاوتهای فرهنگی بازر خصوصاً در ازدواج های نامبارک با دختران ایرانی به افزایش کودکان دورگه، رها شده و کودکان خیابانی در کشورمان منتهی شده است. ناتوانی مسئولین در بازگرداندن مهاجران اتباع بیگانه نه تنها به افزایش جمعیت درکشورمان منجر شده بلکه تبعات آسیب های اجتماعی ناشی از حضور اتباع بیگانه به هدر رفتن منابع مالی وانسانی را به دنبال داشته است.
اتخاذ سیاستهایی در جهت کنترل باروری، اطلاع رسانی و آگاهسازی مردم از تبعات آسیب زای افزایش جمعیت، تلاش در جهت ارائه آموزشهایی لازم به منظور تنظیم خانواده و روشهای جلوگیری از بارداری، حمایت از NCO های فعال در امر تنظیم خانواده، ارائه خدمات آسان و در دسترس بهداشت و درمان برای زنان، همچنین نظام آموزشی ملی که آگاهی های لازم را در این خصوص بتواند ارائه دهد، می تواند کودکان را به عقل سلیمی مجهز کند که سبب شود از داشتن بچه زیاد در آینده خودداری کنند.
پیشگیری از باروری نه تنها یک مسئولیت فردی بلکه یک ضرورت جهانی است. پیشگیری از افزایش جمعیت باید در اولویت برنامه های دولت قرار گیرد. تمسک جستن به مبانی اعتقادی و سیاسی بدون در نظر گرفتن تبعات آسیب زای فردی، خانوادگی، اجتماعی غفلت بزرگی است که پیامدهای آن آینده ناگواری را به همراه خواهد داشت.
